Είναι γεγονός ότι ο άνθρωπος, οι αρετές και τα χαρίσματά του βρίσκονται στο κέντρο όλων των προσπαθειών και διεργασιών και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες δρα, επηρεάζουν αλλά δεν είναι κρίσιμες για το αποτέλεσμα των προσπαθειών του.

Η εμπειρία όμως που αποκομίζει κανείς όταν έρχεται σε επαφή με την νεολαία, ιδιαίτερα την φοιτητική, δείχνει ότι οι νέοι σήμερα απογοητευμένοι από τις πράγματι δύσκολες οικονομικές και επαγγελματικές συνθήκες, έχουν καταφύγει στον πεσιμισμό, την άγνοια, την έλλειψη ενός στοιχειώδους προγραμματισμού και κυρίως την έλλειψη θάρρους.

Ιδιαίτερα όμως σήμερα που ο ανταγωνισμός είναι ασφυκτικός και ο νέος καλείται να παράγει κάτω από πίεση και να ικανοποιήσει κοινωνικές απαιτήσεις ισχυρότερες, απαιτείται να έχει πίστη στις δυνάμεις του, να είναι έτοιμος για σκληρή δουλειά, να κυνηγά το ανέφικτο για να πετύχει το εφικτό.

Άλλωστε στα φοιτητικά χρόνια γίνεται η κατάκτηση της γνώσης που όσο κι αν συμπυκνωθεί δεν οδηγεί στην επιτυχία, αν δεν υπάρχει αυτοπεποίθηση, όραμα, εργατικότητα και φιλοδοξία.

Σε μια μεγάλη έρευνα του περιοδικού FORTUNE για τα γνωρίσματα που χαρακτηρίζουν τον πετυχημένο Manager και ερωτηθέντες από το κόσμο των αμερικανικών επιχειρήσεων, η αυτοπεποίθηση κατέλαβε την πρώτη θέση.

Ακολούθησαν η εργατικότητα, η υπομονή, η γνώση του αντικειμένου και τελευταία η ευφυΐα.

Πράγματι δεν χρειάζεται σήμερα η κοινωνία μόνο φωτεινά μυαλά, αλλά ανθρώπους με ηγετικές προσωπικότητες και τέτοιες προέρχονται μόνο από τον συγκερασμό πολλών ψυχικών χαρισμάτων.

Για να υπηρετηθεί η επιστήμη δεν είναι απαραίτητο το άριστα στα IQ τεστ, αλλά η δυνατότητα ανίχνευσης των αποχρώσεων των πραγμάτων, η «κοινή λογική», που ενώ όλοι ισχυρίζονται ότι διαθέτουν, στην πραγματικότητα όμως είναι είδος σε ανεπάρκεια και πρέπει να ψάξουμε αρκετά να την βρούμε.

Απαραίτητο είναι επίσης το όραμα, πολύτιμος σύντροφος κάθε προσπάθειας για επιτυχημένη καριέρα.  Ίσως το όραμα να ηχεί βαρύγδουπα σαν έννοια, συνδεδεμένο συνήθως με προσπάθειες ηγετών, αποκτά όμως σημαντική υπόσταση, αν αναλογισθεί κανείς ότι κάθε άνθρωπος είναι και ηγέτης της προσωπικής του ζωής.

Άλλη παρεξηγημένη λέξη είναι η φιλοδοξία, που συγχέεται πολλές φορές σκοπίμως με την ματαιοδοξία, ενώ  έχει τελείως διαφορετικό νόημα. Διότι ο ματαιόδοξος ενδιαφέρεται για την εξωτερική λάμψη της δύναμής του, ενώ ο φιλόδοξος ενδιαφέρεται για την εσωτερική αγαλλίαση που του δίνει η επιτυχία. Χαίρεται όχι γιατί χάνουν οι άλλοι, αλλά επειδή κερδίζει αυτός.

Μετά έρχεται η εργατικότητα που φθάνει σε σημείο να ξεπερνά την ευφυΐα, φυσιολογικό γεγονός άλλωστε σήμερα με το επαγγελματικό περιβάλλον στενό και τις ευκαιρίες συνεχώς λιγότερες.

Τέλος η ευρύτερη γνώση είναι εκείνη που δίνει, την απαραίτητη για κάθε δημιουργική προσπάθεια εσωτερική ισορροπία και εμπνέει την αγάπη για το αντικείμενο, αλλά και το πάθος για τον άνθρωπο, κύριο αποδέκτη κάθε δημιουργίας.

Στην αντίθετη όμως τώρα όχθη τίθενται ορισμένα ερωτήματα:

–         Κάτω από ποιες συνθήκες ανταγωνισμού θα αναπτυχθούν αυτά τα χαρίσματα;

–         Πώς μπορεί να επιβιώσει κάποιος και να έχει κανείς υψηλούς στόχους όταν η Ελληνική κοινωνία χαρακτηρίζεται από χαμηλούς ορίζοντες;

–         Σε ποιο όραμα να βασισθεί κανείς όταν οι επιλογές μετά την απόκτηση του πτυχίου είναι ελάχιστες;

–         Ποια εσωτερική ισορροπία μπορεί να επιτευχθεί εμπρός στο φάσμα της ανεργίας ή της υποαπασχόλησης;

Φυσιολογικές ερωτήσεις, οι οποίες όμως δεν λαμβάνουν υπόψη ότι, αν και η Ελληνική κοινωνία ήταν ανέκαθεν χαμηλών οριζόντων και λίγων ευκαιριών, από αυτή ξεπήδησαν πολλοί επιτυχημένοι και δακτυλοδεικτούμενοι.

Σήμερα απλά το τίμημα της επιτυχίας είναι υψηλότερο.

Θα αναρωτηθεί βέβαια κανείς αν η επιτυχία αξίζει ένα τέτοιο τίμημα.

Πάλι όμως η απάντηση εξαρτάται από την ιδιοσυγκρασία του καθένα και μόνο όσοι δώσουν θετική απάντηση θα την κατακτήσουν.

Ομιλία: ΔΑΠ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ – ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ (Μάρτιος ’93)