Η ΕΕ παρουσιάζει σημαντική υστέρηση σε σχέση με τις ΗΠΑ στον τομέα των νέων τεχνολογιών. Βασική αιτία αυτής της υστέρησης είναι η ιδιαίτερα μικρή αύξηση της παραγωγικότητας λόγω ανεπαρκών επενδύσεων σε προηγμένες τεχνολογίες, όπως είναι αυτές του ψηφιακού τομέα. Η πρόσφατα δημοσιευμένη έκθεση Ντράγκι περιέχει προτάσεις και κατευθύνσεις για να ξεπεραστεί το παραπάνω πρόβλημα.

Σύμφωνα με την έκθεση η Ε.Ε. εισάγει πάνω από το 80% της ψηφιακής τεχνολογίας, μόνο τέσσερις από τις 50 κορυφαίες εταιρείες τεχνολογίας στον κόσμο είναι ευρωπαϊκές, ενώ έχει 2-3 φορές υψηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας από τις ΗΠΑ και την Κίνα.

Η συγκεκριμένη έκθεση εστιάζει σε πολιτικές τριών τομέων: στην καινοτομία, την ενέργεια και την ασφάλεια. Πρόκειται για 3 τομείς των οποίων η βελτίωση είναι πιθανόν να αντιστρέψουν τις πιέσεις που δέχεται τον τελευταίο καιρό η ευρωπαϊκή οικονομία. Στο συγκεκριμένο άρθρο θα επικεντρωθώ σε ό,τι σχετίζεται με τις καινοτόμες τεχνολογίες και την πράσινη ανάπτυξη.

Πιο αναλυτικά, αναγνωρίζοντας το ψηφιακό χάσμα η έκθεση Ντράγκι προτείνει, μεταξύ άλλων, έναν διαφορετικό τρόπο λειτουργίας των πανεπιστημίων και των ερευνητικών ιδρυμάτων ώστε να διευκολυνθεί το οικοσύστημα της καινοτομίας να παράγει αποτελέσματα με άρση των νομοθετικών εμποδίων, τη δημιουργία ενός νομικού καταστατικού σε όλη την ΕΕ για «Καινοτόμο Ευρωπαϊκή Εταιρεία» (παροχή στις εταιρείες ενιαίας ψηφιακής ταυτότητας, έγκυρη σε ολόκληρη την ΕΕ), την αύξηση της χρηματοδότησης για την καινοτομία, τον επαναπροσανατολισμό των ιδιωτικών επενδύσεων σε τομείς υψηλής τεχνολογίας, την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη στον βιομηχανικό τομέα και στις start-ups επιχειρήσεις και την επένδυση στην εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες ώστε οι πολίτες να αποκτήσουν τις απαιτούμενες δεξιότητες.

Για την Ελλάδα θα πρότεινα αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για τον ΕΛΚΕ, ακόμη-ακόμη και κατάργησή τους, πρόγραμμα χρηματοδότησης για απόκτηση παντέντας, χρηματοδότηση των start-ups χωρίς τραπεζικά κριτήρια και ενίσχυση των γραφείων μεταφοράς τεχνολογίας των ΑΕΙ.

Σύμφωνα με την έκθεση ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην ενέργεια. Προτείνεται, λοιπόν, η επιτάχυνση της απανθρακοποίησης της οικονομίας και της μετάβασης στην πράσινη ενέργεια. Όσον αφορά στο φυσικό αέριο επισημαίνεται ότι η προμήθειά του δεν θα πρέπει να γίνεται σε εθνικό επίπεδο αλλά σε επίπεδο ΕΕ. Αναφορικά με το ηλεκτρικό ρεύμα προτείνεται η ενίσχυση των ευρωπαϊκών δικτύων και η απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης για τις ΑΠΕ. Δυστυχώς, η Ελλάδα αναφέρεται ως αρνητικό παράδειγμα καθώς η αδειοδότηση ΑΠΕ μπορεί να φτάσει μέχρι και τα οχτώ χρόνια τη στιγμή που ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 2-3. Προτείνεται επίσης η χρησιμοποίηση πυρηνικής ενέργειας νέας τεχνολογίας, έτσι ώστε να μειωθεί η εξάρτηση της ηλεκτροπαραγωγής από το φυσικό αέριο. Μάλιστα, προτείνεται και η μείωση της φορολογίας στην ενέργεια και η αναδιοργάνωση του συστήματος ελέγχου και τροφοδοσίας της ΕΕ.

Σε συνέχεια όλων αυτών θα πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων οι επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες και σε ανθρώπινο κεφάλαιο είναι τέσσερις φορές πιο παραγωγικές απ’ ότι οι επενδύσεις σε ακίνητα. Είναι φανερό, λοιπόν, ότι η τεράστια σημασία των νέων τεχνολογιών για την ΕΕ.

Ήδη η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επισήμανε ότι ανάμεσα στις προτεραιότητες της Commission βρίσκεται ένα «καθαρό βιομηχανικό Deal», που περιλαμβάνει την υποβολή ενός σχεδίου δράσης για τη μείωση των τιμών της ενέργειας, τη διοχέτευση επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές και τη βιομηχανία ενέργειας, όπως και την επιτάχυνση των σχεδιασμών, διαγωνισμών και διαδικασιών αδειοδότησης.

Σε κάθε περίπτωση φαίνεται ότι μια μετατόπιση των πολιτικών της Ε.Ε. προς την έρευνα, την καινοτομία, την τεχνολογία και την πράσινη ανάπτυξη μπορεί να κάνει πάλι την Ευρώπη ανταγωνιστική και πρωταγωνίστρια σε παγκόσμιο επίπεδο.