Ι. Μέχρι σήμερα νομοθετικό έργο

Διατάξεις αρμοδιότητάς μας (σχετικές με συμβάσεις δημόσιων έργων) προωθήθηκαν από το Γραφείο του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Έργων, κατατέθηκαν στην Βουλή (από Γραφείο Υπουργού) στο πλαίσιο 2 σχεδίων νόμων του Υπουργείου μας και στη συνέχεια ψηφίστηκαν και τέθηκαν σε ισχύ. Ειδικότερα:

Α. Νόμος 4146/2013 «Διαμόρφωση Φιλικού Αναπτυξιακού Περιβάλλοντος για τις Στρατηγικές και Ιδιωτικές Επενδύσεις και άλλες διατάξεις»(δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ 18/4/2013)

α. Ο νόμος αυτός τροποποιεί τον Κώδικα Δημοσίων Έργων(Ν.3669/2008), με σκοπό την ενίσχυση του κατασκευαστικού κλάδου, την περαιτέρω διασφάλιση της διαφάνειας με την αυστηροποίηση του συστήματος μελέτη-κατασκευή, την ελάφρυνση των εργοληπτών από τις πρόσθετες εγγυήσεις, την επιτάχυνση των διαδικασιών ανάθεσης των συμβάσεων και κατά συνέπεια την απορρόφηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ.

Ειδικότερα, με τις νέες ρυθμίσεις (άρθρο 59):

1.Μείωση πρόσθετων τραπεζικών εγγυήσεων

Μειώνονται, για έργα των οποίων οι διακηρύξεις δημοσιεύονται μετά τις 18/4/2013 (ημ/νία δημοσίευσης του νόμου), κατά το ήμισυ τα ποσοστά της εκατοστιαίας μονάδας πρόσθετης εγγύησης που προβλέπονται σήμερα. Δεδομένου ότι την τελευταία τριετία έχουν δημιουργηθεί πολύ μεγάλες δυσκολίες για την προσκόμιση εκ μέρους των αναδόχων των απαιτούμενων εγγυήσεων καλής εκτέλεσης, με τη ρύθμιση αυτή ενισχύεται η ρευστότητα της αγοράς, ενώ παράλληλα παραμένουν τα αντικίνητρα για υποβολή προσφορών με υψηλές εκπτώσεις.

2.Εγγυήσεις καλής εκτέλεσης-πρωτόκολλο προσωρινής παραλαβής -μείωση

Μειώνεται σε ποσοστό 20% της αρχικής έναντι ποσοστού 40% που ισχύει σήμερα, η εγγύηση καλής εκτέλεσης μετά την έγκριση του Πρωτοκόλλου Προσωρινής Παραλαβής του έργου. (η διάταξη αυτή καταλαμβάνει και συμβάσεις σε εξέλιξη, για τις οποίες δεν έχει εκδοθεί Πρωτόκολλο Προσωρινής Παραλαβής)

3.Σύστημα προσφοράς μελέτης και κατασκευής (σε ποια έργα εφαρμόζεται) -Κατάργηση ρυθμίσεων για «μικτό σύστημα» στην περίπτωση ανάθεσης με μελέτη και κατασκευή

Περιορίζονται σημαντικά οι περιπτώσεις στις οποίες μπορεί να εφαρμοστεί το σύστημα μελέτη-κατασκευή και καταργείται η δυνατότητα συνδυασμού του με άλλα συστήματα υποβολής προσφορών στη δημοπράτηση ενός έργου. Περιορίζεται έτσι η χρήση του συγκεκριμένου συστήματος δημοπράτησης μόνο στις αναγκαίες περιπτώσεις, που θα καθορίζονται αυστηρά από τη νομοθεσία, για λόγους διαφάνειας. Επιπλέον, αυστηροποιείται το σύστημα μελέτη-κατασκευή, με την προσθήκη έκδοσης απόφασης του Υπουργού με την οποία καθορίζονται τα είδη των έργων, που πληρούν τις προϋποθέσεις για την εφαρμογή της διαδικασίας μελέτη και κατασκευή. (η διάταξη αυτή, δηλαδή η κατάργηση συνδυασμών συστημάτων δημοπράτησης, εφαρμόζεται στις συμβάσεις έργων των οποίων οι διακηρύξεις θα δημοσιευτούν μετά τις 18/4/2013, ημ/νία δημοσίευσης του νόμου)

4.Παράβολο κατά την υποβολή ένστασης

Καθιερώνεται παράβολο, σε ποσοστό 0,05 επί τοις χιλίοις(0,05 ?) επί της προϋπολογισμένης αξίας του έργου για την υποβολή ενστάσεωνκατά του κύρους των δημοπρασιών προκειμένου να περιορισθεί η άνευ αποχρώντος λόγου υποβολή τους, που καθυστερεί τις διαδικασίες ανάθεσης των συμβάσεων. Εφόσον η ένσταση γίνει αποδεκτή, το ποσό του παραβόλου επιστρέφεται.

5.Απόσβεση δικαιωμάτων αναδόχου – 4μηνη προθεσμία από εμφάνιση γενεσιουργού αιτίας

Αυξάνεται σε 4 (από 2) μήνες η προθεσμία, από την εμφάνισητης γενεσιουργού αιτίας, εντός της οποίας πρέπει να ασκηθούν τα δικαιώματα τουαναδόχου από τη σύμβαση, προκειμένου να μην παραγραφούν οι σχετικές αξιώσειςτου. (η διάταξη αυτή εφαρμόζεται σε συμβάσεις έργων των οποίων οι διακηρύξειςθα δημοσιευτούν μετά τις 18/4/2013, ημ/νία δημοσίευσης του νόμου)

β. Επιπλέον, ο ίδιος νόμος τροποποιεί το Ν.4013/2011 για τηνΕνιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.) σχετικά με την παροχή σύμφωνης γνώμης. Ειδικότερα(άρθρο 61), προβλέπεται ότι οι αποφάσεις των αναθετουσών Αρχών που αφορούν προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης για την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων (όπως, π.χ., οι συμπληρωματικές συμβάσεις) και οι οποίες, από την έναρξη ισχύος τουΝ.4013/2011 (δηλ. μετά την 6/6/2012) και μέχρι τις 31/12/2012, εκδόθηκαν χωρίςνα έχουν υποβληθεί ή πριν να υποβληθούν στην Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. για παροχή σύμφωνης γνώμης, δεν πάσχουν εξ αυτού του λόγου και παράγουν όλα τα έννομα αποτελέσματά τους.

γ. Τέλος, ο ίδιος νόμος (άρθρα 72-74) εισάγει ρυθμίσεις για τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, τη διαδικασία δικαστικής προστασίας και θέματα συγχρηματοδοτούμενων δημοσίων συμβάσεων. Ειδικότερα:

1. Aυξάνεται το όριο προϋπολογισμού των συγχρηματοδοτούμενων δημοσίων συμβάσεων που ελέγχονται προσυμβατικά από το Ελεγκτικό Συνέδριο από 5σε 10 εκατομμύρια ευρώ (επιταχύνεται η ανάθεση των συμβάσεων).

2. 2. Oι υποθέσεις που αφορούν σε συγχρηματοδοτούμενες δημόσιες συμβάσεις άνω των 15 εκατομμυρίων ευρώ θα εκδικάζονται από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, κατά το παράδειγμα των Ολυμπιακών έργων και των επενδύσεων που υπάγονται στο καθεστώς του fast-track, με σκοπό την επιτάχυνση των σχετικών δικαστικών διαδικασιών.

3. Προβλέπεται καταβολή μέρους (1/3) του προβλεπόμενου παραβόλουμε την κατάθεση της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων του N.3886/2010, προκειμένου να αποφεύγονται παρελκυστικές τακτικές τις οποίες ενθάρρυνε η προϊσχύσασα ρύθμιση(πριν: καταβολή του παραβόλου -1% της προϋπολογισθείσας αξίας συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ- μέχρι την πρώτη συζήτηση της υπόθεσης στο δικαστήριο).

Β. Νόμος 4155/2013 «Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων και άλλες διατάξεις» (δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ 29/5/2013)

Στο νόμο αυτό περιλαμβάνονται δύο σημαντικές ρυθμίσεις για τα δημόσια έργα:

1. Διαδικασία Διαιτησίας:

Θεσπίζεται διαδικασία διαιτησίας για την επίλυση των διαφορών στα συγχρηματοδοτούμενα δημόσια έργα στα οποία Κύριος του Έργου ή και Φορέας Κατασκευής είναι δημόσια επιχείρηση του ν. 3429/2005 (όπως, π.χ., ΑΤΤΙΚΟΜΕΤΡΟ ΑΕ). Πρόκειται για μία καινοτόμο ρύθμιση η οποία αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στην επιτάχυνση του χρόνου εκτέλεσης των έργων αυτών, ανάγκη η οποία έχει επισημανθεί από όλες τις εργοληπτικές οργανώσεις της χώρας και από πολλές αναθέτουσες αρχές.

2. Μείωση των Δεικτών Βιωσιμότητας – Ετήσιος έλεγχος:

Μειώνεται το ελάχιστο όριο των δύο Δεικτών Βιωσιμότητας (ΔΒ)που απαιτείται για την κατάταξη των εργοληπτικών επιχειρήσεων στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ), από 1 σε 0,60 o ΔΒ1 και από 1 σε 0,80 ο ΔΒ2.Παράλληλα, καθιερώνεται ετήσιος έλεγχος, αντί του ελέγχου ανά τριετία που ίσχυε μέχρι τώρα. Οι Δείκτες Βιωσιμότητας καθιερώθηκαν το 2001 σε ένα τελείως διαφορετικό οικονομικό πλαίσιο και έκτοτε δεν τροποποιήθηκαν.