- 1. Ποια είναι κατά τη εκτίμηση σας η σημερινή εικόνα στον κλάδο των κατασκευών στη χώρα μας τόσο στην ιδιωτική κατοικία όσο και στα βιομηχανικά έργα αλλά και τα μεγάλα έργα υποδομής;
Είναι πλέον κοινό μυστικό ότι η πτώση στην αγορά της κατοικίας είναι πολύσημαντική και είναι αποτέλεσμα, όχι μόνο της διεθνούς κρίσης αλλά και δύο άλλωνπαραγόντων. Αφενός της πληθώρας των αδειών οι οποίες εκδόθηκαν πριν την επιβολήτου ΦΠΑ αλλά και αφετέρου της υπερβολικής πιστωτικής επέκτασης στον τομέα τηςστεγαστικής πίστης.
Στα βιομηχανικά έργα η επιβράδυνση είναι πραγματική, αλλά όχι τόσο δραματικήόσο στην κατοικία. Αυτό οφείλεται κυρίως στο χαμηλό επίπεδο βιομηχανικήςανάπτυξης, στο οποίο βρίσκεται η Ελλάδα.
Υπάρχει βέβαια και η κατηγορία των έργων που σχετίζονται με το εμπόριο καικυρίως με το λιανεμπόριο. Στον τομέα αυτό η πτώση των λιανικών πωλήσεωνεπιφέρει μοιραία αναστολή στην καλύτερη περίπτωση ή ματαίωση επιχειρηματικώνσχεδίων επέκτασης.
Στον τομέα των έργων υποδομής νομίζω ότι όσον αφορά τα μεγάλα έργα δενυφίσταται κανένα πρόβλημα. Το πρόβλημα υφίσταται στη μη δημοπράτηση μεσαίωνδημοσίων έργων, κλάδος στον οποίο απασχολούνται όχι μόνο πολλοί εργολήπτες,αλλά πολλά άλλα επαγγέλματα.
2. Ποιοι παράγοντες επηρέασαν και θα επηρεάσουν στο άμεσο μέλλον τηνπορεία αυτών των τριών υποκλάδων;
Στο πρώτο ερώτημα νομίζω έχω απαντήσει ήδη. Για το δεύτερο, θεωρώ ότι ηχρονική διάρκεια της κρίσης θα είναι ο βασικότερος παράγοντας συνδυασμένος μετα κυβερνητικά μέτρα τα οποία θα τονώσουν την πραγματική οικονομία. Η έκρηξητων ακάλυπτων επιταγών του Φεβρουαρίου απέδειξε ότι η διοχέτευση ρευστότηταςστην αγορά δεν έχει αποδώσει έως σήμερα τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Μόνο μεμέτρα, όπως είναι η πληρωμή οφειλών του δημοσίου προς τους κατασκευαστές,αύξηση δημοσίων επενδύσεων, επιδότηση επιτοκίου στεγαστικών δανείων, απόσυρσηαυτοκινήτων, απόσυρση ηλεκτρικών συσκευών κ.λπ. θα τονωθεί η κατασκευαστικήδραστηριότητα σε όλους τους υποκλάδους.
3. Θεωρείτε ότι σήμερα πολλές κατασκευαστικές εταιρίες βρίσκονταιστο «κόκκινο» όσον αφορά τη συνέχιση των δραστηριοτήτων τους;
Βεβαίως υπάρχουν τεχνικές εταιρίες, οι οποίες βρίσκονται στο κόκκινο.Πιστεύω όμως ότι αρκετές από αυτές θα ήταν ούτως ή άλλως στο κόκκινο σε λίγουςίσως μήνες. Απλά η κρίση επιτάχυνε τη διαδικασία. Συγκεκριμένα, πρόκειταικυρίως για εκείνες τις εταιρίες οι οποίες στα χρόνια της μεγάλης ανάπτυξης,προχώρησαν σε επενδύσεις οι οποίες βασίσθηκαν εξ ολοκλήρου σε τραπεζικόδανεισμό ή προχώρησαν σε αλόγιστη επέκταση των δραστηριοτήτων τους χωρίς ναπροηγηθεί ανάλογη οργανωτική υποδομή..
Βέβαια, υπάρχει ευθύνη και στην πολιτεία, η οποία στον τομέα των δημοσίωνέργων δεν προχωρεί σε εξόφληση πιστοποιημένων απαιτήσεων και η οποία μέσω τωνΣΔΙΤ έχει μειώσει δραματικά και χωρίς προειδοποίησης τη δημοπράτησημικρομεσαίων έργων τα οποία έδιναν ζωή σε δεκάδες επαγγέλματα.
4. Ποιες κινήσεις έπρεπε να κάνει σήμερα μια κατασκευαστική εταιρίαπροκειμένου να βγει αλώβητη από την κρίση;
Η απάντηση στο ερώτημά σας είναι πολύ σύνθετη, διότι εξαρτάται από το πεδίοδραστηριότητας της κάθε εταιρίας και από τα οικονομικά της στοιχεία. Πάντωςεπιτακτική ανάγκη είναι η ύπαρξη ρευστότητας και κατ’ επέκταση μέσω αυτής ηβιωσιμότητα της εταιρίας και όχι η κερδοφορία. Με απλά λόγια θα πρέπει ναυπάρχει πλάνο επιβίωσης. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει από πώληση παγίων έωςσυνενώσεις δυνάμεων όσον αφορά τους εργολήπτες δημοσίων έργων. Σίγουρα όμως δενμπορεί να περιλαμβάνει αύξηση πωλήσεων χωρίς εγγυημένο και σίγουρο τρόποείσπραξης των οφειλών. Αυτό μπορεί να γίνει σε συνεργασία με καλούς καιφερέγγυους πελάτες και αν είναι δυνατόν με πελάτες οι οποίοι είναι αναγκασμένοινα επενδύουν συνεχώς.
Θεωρώ βέβαια ότι το κύριο στοιχείο σήμερα είναι το πώς βρήκε η οικονομικήκρίση μία τεχνική εταιρία. Αν είναι πολύ ευάλωτη, πολύ δύσκολα θα ανταπεξέλθει.Ήδη οι διοικήσεις των τραπεζών γνωρίζοντας τα προβλήματα του κατασκευαστικούτομέα δίνουν εντολές για μείωση της έκθεσής τους σε χορηγήσεις προς τεχνικέςεταιρίες. Δυστυχώς οι τράπεζες δανείζουν εύκολα σε επιχειρήσεις που δεν έχουνανάγκη και πολύ δύσκολα σ’ αυτές που πραγματικά χρειάζονται δάνεια. Το ανέκδοτομε την ομπρέλα στο σημείο αυτό είναι πολύ περιγραφικό. Σου δίνουν την ομπρέλαόταν έχει ήλιο και την παίρνουν πίσω στη βροχή.
5. Στη Bόρειο Ελλάδα (με παραδείγματα τη Θεμελιοδομή αλλά καιπρόσφατα τη Μεσοχωρίτης) πολλοί άλλο κατασκευαστές μιλούν για καθυστέρησηχρηματοδότησης έργων από το κράτος πού οδηγεί σε οικονομικό στραγγαλισμό τιςεταιρίες. Ποια η άποψη σας στο θέμα αυτό;
Δεν έχω λόγο να αμφισβητήσω τους ισχυρισμούς αυτούς. Από τη στιγμή πουυπάρχουν πιστοποιημένες απαιτήσεις το κράτος οφείλει να πληρώσει άμεσα. ʼλλωστεη διοχέτευση ρευστότητας στην οικονομία μπορεί να γίνει και με την άμεσηπληρωμή των απαιτήσεων των εργοληπτικών εταιριών, αλλά και την εκταμίευση τωνεπιχορηγήσεων από επενδυτικούς νόμους, τη γρήγορη επιστροφή ΦΠΑ, τον συμψηφισμόαπαιτήσεων κ.λπ. Βεβαίως, χωρίς να καταστρατηγηθούν οι νόμοι, αλλά μεεπιτάχυνση των διαδικασιών ίσως θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα ευέλικτοδιυπουργικό όργανο με αντίστοιχη αρμοδιότητα.
6. Τα Βαλκάνια ήταν τα προηγούμενα χρόνια μία διέξοδος για τιςελληνικές κατασκευαστικές. Πώς διαμορφώνεται σήμερα το τοπίο. Συμμερίζεστε τηνάποψη ότι «ήταν άνθρακας ο θησαυρός»;
Κατ’ αρχήν όταν ομιλούμε για Βαλκάνια πρέπει να ξεχωρίζουμε τη Βουλγαρία καιτη Ρουμανία, οι οποίες πρόσφατα έγιναν πλήρη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.Πράγματι, στις χώρες αυτές δραστηριοποιήθηκαν αρκετές τεχνικές εταιρίες κάθεμεγέθους, οι οποίες μπορεί να αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω της πιθανήςκαθίζησης της κτηματαγοράς, αλλά και της αδυναμίας των κρατών να εξοφλήσουναπαιτήσεις.
Εδώ βέβαια ισχύει ό,τι περίπου ανέφερα και σε προηγούμενη ερώτηση. Δηλαδήδεν θα έχουν πρόβλημα όσες εταιρίες είχαν πολυετή παρουσία, είχαν κέρδη ταπροηγούμενα χρόνια, τμήμα βέβαια των οποίων έμεινε στο ταμείο της εταιρίας καιαποτελεί σήμερα «μαξιλάρι» ρευστότητας.
Αντίθετα, όσες εισήλθαν στην αγορά τώρα τελευταία και όσοι έκαναν επενδύσειςβασιζόμενες σε μεγάλο τραπεζικό δανεισμό πιθανώς να αντιμετωπίσουν προβλήματα.
Τέλος, η απάντηση στο ερώτημα «αν ήταν άνθρακας ο θησαυρός» δεν μπορεί ναείναι μονοσήμαντη. Εξαρτάται από κάθε επιχείρηση και από τον τρόπο με τον οποίοκινήθηκε έως σήμερα.
7. Με ποιες κινήσεις η εταιρία σας καταφέρνει να παρουσιάζει μίαδιαρκή ανάπτυξη; Τι σχεδιάζει στο άμεσο μέλλον;
Η δική μας ανάπτυξη βασίζεται κυρίως στην επιχειρηματική μας φιλοσοφία, ηοποία στον τομέα των πελατών διαθέτει μεγάλους, καλούς και φερέγγυους πελάτες,οι οποίοι ακόμη και σε συνθήκες κρίσης είναι αναγκασμένοι να επενδύουν. Οιπελάτες αυτοί δεν βασίζουν την επιλογή τους μόνο στην τιμή, αλλά και στηνποιότητα και στον χρόνο παράδοσης των έργων.
Βασικ