Με την έλευση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η οποία σε μεγάλο βαθμόπροήλθε από την ασυδοσία των διεθνών αγορών χρήματος, η συζήτηση περί ηθικήςστην επιχειρηματική δράση επανήλθε στο προσκήνιο. Ταυτόχρονα, η συζήτηση αυτήπήρε και την ελληνική της διάσταση, βασιζόμενη, κυρίως, στη διαπλοκή τηςπολιτικής με την επιχειρηματικότητα, η οποία έχει και αυτή μερίδιο ευθύνης γιατη σημερινή δραματική κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, αλλά και στις αλλαγέςτων εργασιακών συνθηκών που επιβάλλονται άμεσα με το υπό ψήφιση σχετικόνομοσχέδιο.

Πώς ορίζεται, όμως, η επιχειρηματική ηθική;

Κατά κανόνα ορίζεται ως ο κώδικας των αξιών που πρέπει να διέπουν τη δράσημίας επιχείρησης και έρχεται σε αντίθεση με την άποψη του Milton Friedman, οοποίος έλεγε ότι: «Σε μία ελεύθερη αγορά η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεωνπου λειτουργούν σε αυτήν είναι μόνον μία και συγκεκριμένα είναι η αξιοποίησητων παραγωγικών τους πόρων για την άνοδο της κερδοφορίας τους και την ανταμοιβήτων επενδυτών τους».

Μπορεί, όμως, μία επιχείρηση, έχοντας στον πυρήνα της δράσης της αρχέςηθικής, να αναπτυχθεί και να παράγει πλούτο;

Αβίαστα απαντώ ναι, διότι ανήκω σ’ αυτούς που πιστεύουν ότι η δράση σε όλοτο φάσμα της ζωής, δημιουργεί ίδιας μορφής αντίδραση.

Δεν μπορεί, λοιπόν, να λειτουργεί μια επιχείρηση με γνώμονα το συμφέρον τωνπελατών, των προμηθευτών, των εργαζομένων σ’ αυτήν, αλλά και του κοινωνικούσυνόλου και η αγορά να μην αντιδρά θετικά.

Αντίθετα, μια τέτοια επιχειρηματική δράση που προάγει τον υγιή ανταγωνισμό,διαχέει ευκαιρίες και πλούτο, κερδίζει την εμπιστοσύνη της αγοράς και αποκτάκαλή φήμη στην κοινή γνώμη και το καταναλωτικό κίνημα, μια φήμη η οποία,μάλιστα, στη σημερινή εποχή των νέων τεχνολογιών και της ηλεκτρονικήςδικτύωσης, μπορεί να πολλαπλασιασθεί με γεωμετρική πρόοδο και σε ελάχιστοχρόνο.

Με τον ίδιο, φυσικά, τρόπο μπορεί να διογκωθεί αρνητικά μια επιχειρηματικήδράση, χωρίς κανόνες ηθικής και να εξαφανίσει πολλά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματαμιας εταιρίας.

Δεν πρέπει, επίσης, να μας διαφεύγει το γεγονός της άνετης προσέλκυσηςικανών στελεχών από τις εταιρίες οι οποίες διαθέτουν αξιακό κώδικα, πλεονέκτημαμεγάλο σήμερα που η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί σημαντικήπροτεραιότητα κάθε επιχείρησης.

Μια άλλη παράμετρος της επιχειρηματικής ηθικής είναι και η σχέση με τηνεφορία, μια σχέση η οποία στην Ελλάδα έχει πολλές συνιστώσες και πολλές φορέςστραγγαλίζει κάθε έννοια επιχειρηματικότητος. Παρά, όμως, το γεγονός αυτό,πιστεύω απόλυτα, ειδικά για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, ότι και εδώ ηεπιχειρηματική ηθική μπορεί να κάνει θαύματα. Εταιρία η οποία φοροδιαφεύγει δενμπορεί να έχει οργανωμένο λογιστήριο και ένα ανοργάνωτο λογιστήριο είναιμεγαλύτερο πρόβλημα από οποιαδήποτε φορολογική αφαίμαξη.

Τέλος, και στον τομέα της διαπλοκής, ανήκω σ’ αυτούς που θεωρούν ότι η σχέσηπολιτικής και επιχειρηματικότητος, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί σε ορισμέναεπίπεδα του ελληνικού πολιτικού συστήματος, βλάπτει την επιχειρηματικότητα καιπολλές εταιρίες οι οποίες βασίζουν τη λειτουργία τους σ’ αυτή τη σχέση, δενείναι, κατά κανόνα, ανταγωνιστικές και, αργά ή γρήγορα, δεν θα αντέξουν σε έναδιεθνοποιημένο οικονομικό περιβάλλον.

Δεν παραγνωρίζω, βέβαια, ότι η προσέγγιση της επιχειρηματικής δραστηριότητοςμε έναν παρόμοιο τρόπο μπορεί να μην έχει άμεσα αποτελέσματα, πιστεύω, όμως,ότι με διαρκή προσπάθεια, κυρίως από τους επικεφαλής και σταδιακή εμπέδωση μιαςαντίστοιχης συλλογικής συνείδησης σε όλα τα επίπεδα μιας εταιρίας, αργά ήγρήγορα τα αποτελέσματα θα είναι απίστευτα σημαντικά.

Όσον αφορά τη Νέα Δημοκρατία του Αντώνη Σαμαρά, θεωρώ ότι, ως μεγάλο λαϊκόκόμμα του κοινωνικού φιλελευθερισμού, πρέπει να έχει παρόμοια θέματα ωςιδεολογική προμετωπίδα του οικονομικού της προγράμματος, ανταποκρινόμενη έτσιπλήρως στο νέο πολιτικό περιβάλλον που σταδιακά δημιουργείται.

Δεν έχει δημοσιευθεί. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση (21-06-2010)