ΑΠΟΣΥΝΔΕΣΗ ΑΥΞΗΣΗΣ ΕΠΙΔΟΜΑΤΟΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΑΠΟ ΑΥΞΗΣΗ ΚΑΤΩΤΑΤΟΥ ΜΙΣΘΟΥ. (Συζήτηση Επίκαιρης Ερώτησης στη Βουλή, στις 28-6-2024)
ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ (ΣΤΡΑΤΟΣ) ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ: Ευχαριστώ πολύ, κυρία Πρόεδρε. Κυρία Υπουργέ, υπάρχουν κλάδοι σήμερα της οικονομίας στους οποίους ο εργαζόμενος κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες δουλεύει μέχρι τα εξήντα επτά. Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχουν και άνεργοι, τους οποίους εγώ θα αποκαλούσα «επαγγελματίες ανέργους». Δεν είναι όλοι οι άνεργοι έτσι. Υπάρχουν άνεργοι πάνω από πενήντα πέντε χρονών που έχουν μεγάλο πρόβλημα να βρουν εργασία, ενώ την επιζητούν. Υπάρχουν, όμως και άνεργοι, οι οποίοι επιθυμούν και επιζητούν να είναι άνεργοι, αυτούς τους ονομάζω «επαγγελματίες ανέργους», ώστε να παίρνουν το επίδομα ανεργίας.
Εμείς, ως Κυβέρνηση, η Νέα Δημοκρατία, το 2022 έφερε τον νόμο 4921, ο οποίος ουσιαστικά δίνει τη δυνατότητα μέσα από μία διαδικασία να εξαιρούνται από το επίδομα ανεργίας όποιοι δεν τηρούν κάποιες βασικές προϋποθέσεις, όπως είναι η επανακατάρτιση, η άρνηση να πάνε σε τρεις διαφορετικούς εργοδότες. Δεν ακουμπήσαμε, όμως, τον πυρήνα αυτής της κατάστασης, η οποία οδηγεί στο να υπάρχουν οι επαγγελματίες άνεργοι, τονίζοντας ότι είναι αρκετοί. Δεν είναι λίγοι, αλλά προφανώς δεν είναι όλοι οι άνεργοι έτσι. Ο πυρήνας είναι η σύνδεση του κατώτατου μισθού με το επίδομα ανεργίας. Όταν αυξάνεται το κατώτατος μισθός, αυξάνεται και το επίδομα ανεργίας.
Ερωτώ, λοιπόν, αν το Υπουργείο έχει σκοπό να εξετάσει την αποσύνδεση αυτής της σύνδεσης και επίσης, αν έχει στοιχεία κατά πόσο εφαρμόζεται και με ποιο τρόπο ο νόμος, τον οποίον ψηφίσαμε πριν περίπου δύο χρόνια. Ευχαριστώ.
ΝΙΚΗ ΚΕΡΑΜΕΩΣ (Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης): Ευχαριστώ πάρα πολύ, κυρία Πρόεδρε, ευχαριστώ πολύ κύριε συνάδελφε, για την πολύ ενδιαφέρουσα αυτή επίκαιρη ερώτηση που μας δίνει δυνατότητα να συζητήσουμε ευρύτερα για ζητήματα ανεργίας, κινήτρων για εργασία και ζητήματα επιδομάτων. Θα έλεγα ότι το ζητούμενο στην επιδοματική πολιτική δεν είναι να δημιουργήσουμε αντικίνητρα εργασίας -μακριά από εμάς-, αλλά να παρέχουμε ένα δίχτυ προστασίας εν προκειμένω από τον κίνδυνο της ανεργίας και προφανώς, απώτερος στόχος είναι η παρακίνηση στην εργασία. Το επίδομα ανεργίας, λοιπόν, χορηγείται από τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης του Υπουργείου Εργασίας, σε εργαζόμενους που έχουν ασφαλιστεί για τον κίνδυνο της ανεργίας και απολύθηκαν ή έληξε η σύμβαση εργασίας τους. Είναι εγγεγραμμένοι ως άνεργοι στην ΔΥΠΑ και είναι διατεθειμένοι και ικανοί να εργαστούν. Έχετε δίκιο όταν λέτε ότι σήμερα ως έχει το επίδομα ανεργίας συνδέεται με τον κατώτατο μισθό, συγκεκριμένα με το κατώτατο ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη όπως ισχύει και ορίζεται ως ένα ποσοστό του, το οποίο συναρτάται άμεσα με το είδος απασχόλησης και το ύψος των αποδοχών των ανέργων πριν αποκτήσουν αυτήν την ιδιότητα.
Είναι γεγονός ότι η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει προβεί σε αλλεπάλληλες αυξήσεις το τελευταίο διάστημα του κατώτατου μισθού. Όπως ξέρετε ο νόμος για τον κατώτατο μισθό σήμερα είναι στα 830 ευρώ και το νόμιμο κατώτατο ημερομίσθιο για εργατοτεχνίτες είναι στο 37,07. Βάσει αυτών, το βασικό ημερήσιο ποσό τακτικής επιδότησης ανεργίας ορίζεται σε 20,39 ευρώ και το βασικό μηνιαίο επίδομα ανεργίας στα 509,75 ευρώ. Όπως, πολύ σωστά είπατε, το επίδομα το λαμβάνουν μόνο όσοι πληρούν πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Και για να έχουμε εικόνα για τα στοιχεία συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία της ΔΥΠΑ μιλάμε για περίπου 120.000 έως 215.000 κάθε μήνα ανάλογα με την εποχικότητα, για παράδειγμα τον Απρίλιο που μας πέρασε ήταν 170.000, τον Ιανουάριο 212.000, τον Οκτώβριο πέρυσι, ήταν 119.000 χιλιάδες.
Μία από τις πολύ σημαντικές μεταρρυθμίσεις του νόμου που αναφέρατε, του ν. 4921, ήταν η θέσπιση εισοδηματικών κριτηρίων για την πρόσβαση μακροχρόνια ανέργων σε παροχές που συνδέονται με την κάρτα ανεργίας, όπως είναι τα δωρεάν μέσα μαζικής μεταφοράς, αλλά και οι υποχρεώσεις των εγγεγραμμένων ανέργων και οι αντίστοιχες κυρώσεις. Όπως ξέρετε, λοιπόν, ο νόμος ορίζει ότι η ενεργή αναζήτηση εργασίας περιλαμβάνει αποδοχή προσφερόμενης θέσης εργασίας που είναι σύμφωνη με το λεγόμενο ψηφιακό ατομικό σχέδιο δράσης, συμμετοχή σε προγράμματα συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης και απασχόλησης που υποδεικνύει η ΔΥΠΑ, συνεργασία με εργασιακό σύμβουλο και ούτω καθεξής. Και η άρνηση τριών κατάλληλων προσφερόμενων θέσεων εργασίας, επιφέρει σύννομη διαγραφή δύο ετών από το Μητρώο. Ενώ η άρνηση συμμετοχής σε δράσεις κατάρτισης ή η παράλειψη σύνταξης ατομικού σχεδίου δράσης σε συνεργασία με εργασιακό σύμβουλο, οδηγεί σε διαγραφή έξι μηνών.
Είναι γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης έχει συνεργαστεί με τον ΟΟΣΑ για τη μελέτη μιας νέας φιλοσοφίας σε ό,τι αφορά το επίδομα ανεργίας. Για τη νέα φιλοσοφία, αν θέλετε, θα πω λίγα περισσότερα και στην δευτερολογία. Ο στόχος είναι να παρέχουμε τα σωστά κίνητρα και ο στόχος είναι, επίσης, να μην αντιμετωπίζουμε όλες τις καταστάσεις με όμοιο τρόπο. Προφανώς είναι διαφορετική η κατάσταση ενός ο οποίος έχει δουλέψει δύο μήνες στη ζωή του και ενός άλλου ο οποίος έχει δουλέψει δεκαπέντε χρόνια στη ζωή του. Όλα αυτά είναι στο πλαίσιο μιας νέας πολιτικής για το επίδομα ανεργίας η οποία είναι υπό επεξεργασία. Έχει γίνει σημαντική προσπάθεια από πλευράς ΔΥΠΑ και ΟΟΣΑ. Ο ΟΟΣΑ έχει καταθέσει, δηλαδή, μία μελέτη. Θα πω περισσότερα και εν συνεχεία.
ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ (ΣΤΡΑΤΟΣ) ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ: Καλύπτομαι από την απάντηση όσον αφορά ότι είναι υπό συζήτηση το θέμα το οποίο έθεσα. Θα επιθυμούσα -αν υπάρχουν- τα στοιχεία ώστε να δούμε τα τελευταία δύο χρόνια που είναι σε εφαρμογή ο νόμος, αν έχουν βγει από την επιδότηση εργασίας επειδή αρνήθηκαν να συμμορφωθούν με τον νόμο και πόσοι είναι αυτοί οι εργαζόμενοι.
ΝΙΚΗ ΚΕΡΑΜΕΩΣ (Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης): Ευχαριστώ πολύ, κυρία Πρόεδρε. Πρώτα απ’ όλα να πούμε το εξής: Ο νόμος αυτός είναι ο ν. 4921 του 2022 και προβλέπει σημαντικές μεταρρυθμίσεις, κατά τη γνώμη μου, και είναι σε πλήρη εφαρμογή ο νόμος αυτός. Προφανώς στα πρώτα στάδια υπάρχουν κάποιες δυσκολίες, ανακύπτουν προκλήσεις, αλλά ο νόμος εφαρμόζεται κανονικά σύμφωνα με τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης. Να θυμίσω ότι έχει θεσπιστεί ένα σύστημα με το οποίο εξειδικεύονται οι υποχρεώσεις αφενός της ΔΥΠΑ και αυτών που αναζητούν εργασία. Στο πλαίσιο, λοιπόν, της εφαρμογής αυτού του νέου νόμου, ο οποίος, όπως σας είπα, εφαρμόζεται κανονικά σε όλες τις πτυχές του, ανακύπτουν προκλήσεις και διαπιστώνονται και παραλείψεις.
Θα σας πω μερικά παραδείγματα. Για παράδειγμα, η εκπρόθεσμη ενημέρωση ή παράλειψη ενημέρωσης για τη συνδρομή λοιπών λόγων διαγραφής στο ψηφιακό μητρώο ή ταυτόχρονη εγγραφή και παραμονή στο ψηφιακό
μητρώο, ενώ π εγγεγραμμένος μπορεί να απασχολείται. Άρα όλα αυτά διορθώνονται πλέον. Άλλα παραδείγματα είναι η μη υποβολή στοιχείων και δικαιολογητικών εντός του προκαθορισμένου διαστήματος, η μη εμφάνιση σε προκαθορισμένα ραντεβού με εργασιακό σύμβουλο της ΔΥΠΑ. Όλα αυτά είναι ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με την εφαρμογή του νόμου. Θυμίζω και πάλι ότι η άρνηση των τριών κατάλληλων προσφερόμενων θέσεων εργασίας επιφέρει διαγραφή δύο ετών από το μητρώο και αυτό διότι ο απώτερος στόχος μας είναι πώς θα τονώσουμε την απασχόληση, πώς θα παρακινήσουμε στην εργασία.
Όπως είπα, λοιπόν, προηγουμένως, τον τελευταίο ενάμιση χρόνο περίπου η ΔΥΠΑ είχε ζητήσει από τον ΟΟΣΑ μία μελέτη-τεχνική βοήθεια σε σχέση με μια μεταρρύθμιση στο επίδομα ανεργίας. Ο στόχος είναι το επίδομα να γίνει πιο αποτελεσματικό, πιο δίκαιο και πιο ανταποδοτικό. Θα αναφέρω εν συντομία μόνο κάποια πρώτα πορίσματα της τεχνικής βοήθειας. Το λέω αυτό γιατί προφανώς θα υπάρξει εκτενέστερα διάλογος επ’ αυτού. Όπως ξέρετε, εγώ ανέλαβα πολύ πρόσφατα. Είναι υπό επεξεργασία το σχέδιο αυτό, αλλά θα έλεγα ότι οι βασικοί πυλώνες της φιλοσοφίας έχουν να κάνουν τα εξής: να υπάρχει μεγαλύτερη διασύνδεση μεταξύ του εργασιακού και ασφαλιστικού βίου του συγκεκριμένου προσώπου και του ύψους και της διάρκειας του επιδόματος. Αυτός είναι ένας θεμελιώδης πυλώνας αυτής της φιλοσοφίας.
Δεύτερος πυλώνας: Το επίδομα να είναι εμπροσθοβαρές, να είναι μεγαλύτερο τους πρώτους μήνες ανεργίας και να μειώνεται σταδιακά για να είναι πιο ομαλή μετάβαση από την εργασία στην ανεργία και να υπάρχει μεγαλύτερο κίνητρο επανένταξης, εν συνεχεία στην απασχόληση. Επίσης, να επανεξεταστούν συνολικά οι προϋποθέσεις της διάρκειας εργασίας για τη λήψη επιδόματος. Θέλω να προσθέσω εδώ ότι μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης έχουν εξασφαλιστεί εκατό 100 εκατομμύρια ευρώ για την υλοποίηση πιλοτικού έργου το οποίο θα υλοποιήσει και θα αξιολογήσει αυτή την μεταρρύθμιση. Άρα, μιλάμε για μία μελέτη που είναι σε εξέλιξη και μιλάμε για ένα πιλοτικό πρόγραμμα σε σχέση με την υλοποίηση ακριβώς αυτής της μεταρρύθμισης. Να θυμίσω, επίσης, ότι από τον Ιανουάριο του 2023 υλοποιείται και το επίδομα εργασίας το οποίο επιβραβεύει τον επιδοτούμενο άνεργο που βρίσκει δουλειά με το 50% του επιδόματος ανεργίας επιπλέον του μισθού του για το υπολειπόμενο διάστημα επιδότησης.
Θα έλεγα -και θα κλείσω- ότι ο στόχος μας είναι ο εξορθολογισμός και η μέγιστη αξιοποίηση του επιδόματος ανεργίας για την ενεργοποίηση των ανέργων και την τόνωση και αύξηση της απασχόλησης.