Bioclusters, which are specialized clusters focusing on the life sciences, biotechnology, pharmaceuticals, and related industries, are increasingly recognized as pivotal drivers of innovation and economic growth.

These clusters are essential to addressing some of society’s most pressing challenges, from healthcare to environmental sustainability.

However, as the global landscape evolves and the demand for innovation accelerates, it is critical to reassess cluster policies at both European and national levels to ensure bioclusters can contribute more effectively to innovation ecosystems.

Clusters have many advantages, such as knowledge exchange, best practices, creation of favorable conditions for Research and Development, improvement of operational efficiency, shared facilities, infrastructure, services, and other resources, creation of new companies, primarily through spin-offs etc.

The most successful cluster in Greece is cluster Corallia.

While at the beginning only 15 companies – both Greek and foreign – specializing in high technology participated, the Cluster now includes 70 companies, alongside the collaboration of 35 academic and research institutions.

After two years of operation, the turnover has increased by 59.56%, exports by 109.67%, employment by 92.63%, and the number of patents by 137.55%.

My lecture examines whether cluster policies need to change, with a particular focus on bioclusters, and the actions bioclusters themselves should take to better support national and regional policy.

Does Cluster Policy Need to Change at Both European and National Levels for Bioclusters?

Bioclusters operate in a dynamic and complex environment, which requires ongoing adaptation of cluster policies.

As chairman of the Special Permanent Committee on Research and Technology of the Hellenic Parliament I have come into contact with many people from the field of research and innovation, and I have listened to their problems, concerns, and suggestions.

The Special Permanent Committee on Research and Technology is bipartisan and aims to inform its members about developments in the field, both at a technical and political level. Important representatives of the Greek research and innovation ecosystem are invited to speak at its meetings.

I inform you that in Greece, despite the fact that research is progressing well, innovation is lagging behind.

For this reason, innovation needs a push.

It is essential to gradually unify the ecosystem and reduce bureaucracy, even electronic bureaucracy, in European programs.

The need for change at both the European and national levels is particularly pressing when considering the challenges and opportunities facing the biotechnology and life sciences sectors.

Bioclusters often rely on cross-border collaboration to stay competitive and drive innovation.

European policies should provide mechanisms that enhance cross-border cooperation and funding, allowing bioclusters to leverage diverse expertise across borders.

For example, Horizon Europe, which funds transnational R&D projects, could be further optimized to facilitate the sharing of knowledge and resources between bioclusters in different countries.

The intersection of academic research, industrial application, and government regulation is at the heart of biocluster innovation.

Biocluster policies must evolve to foster better integration between these sectors. In many regions, there are still barriers that limit knowledge transfer between research institutions, biotechnology companies, and regulators.

Policies should streamline these connections, encouraging a more integrated innovation ecosystem that supports not only academic research but also the translation of that research into marketable solutions.

National policies should incentivize collaboration between universities, private companies, and governments to create an environment for bioclusters to flourish.

What Actions Should Bioclusters Take to Better Support National and Regional Policy?

Bioclusters themselves have a critical role in shaping the national and regional innovation landscape. Bioclusters can contribute to the creation of an ecosystem that is better equipped to face challenges and capitalize on opportunities in the biotech sector.

• Strengthening Collaboration with Policymakers:

Bioclusters must actively engage with policymakers to ensure that their needs are well represented in policy discussions.

This could involve forming advisory boards or committees where cluster representatives can provide feedback on policy proposals.

• Facilitating Talent Development and Training:

One of the key challenges in the biotechnology sector is the need for skilled professionals.

Bioclusters should take an active role in addressing this skills gap by developing talent pipeline programs, internships, and training initiatives.

By working with universities and vocational schools, bioclusters can ensure that the next generation of researchers, technicians, and entrepreneurs is well-equipped to meet the demands of the rapidly evolving biotechnology industry.

A well-trained workforce is essential for the success of bioclusters.

Encouraging educational institutions to work closely with bioclusters can foster the development of specialized skills that are necessary for the next generation of researchers and entrepreneurs.

We can enhance talent development programs that focus on interdisciplinary skills, such as biotechnology, bioinformatics, and regulatory science, to equip the future workforce with the necessary tools to succeed in biocluster environments.

• Promoting Sustainability and Green Biotechnologies:

As sustainability becomes a central theme in global innovation, bioclusters should take steps to promote green biotechnologies.

This includes fostering innovations that reduce environmental impact, such as bio-based production methods and sustainable agriculture solutions.

Bioclusters can advocate for policies that incentivize green biotech innovations, aligning their activities with national and EU sustainability goals, such as the European Green Deal.

For bioclusters to add more value to the innovation ecosystems at both European and national levels, cluster policies must evolve to address emerging challenges and opportunities.

By streamlining regulatory frameworks, promoting public-private partnerships, enhancing knowledge exchange, and supporting the adoption of digital technologies, cluster policies can create an environment where bioclusters thrive.

Bioclusters represent an invaluable asset in driving the life sciences sector forward, creating a dynamic environment for innovation, research, and commercialization.

They enable the alignment of national and regional strategies by fostering collaboration, integrating technology, and addressing societal needs such as healthcare improvement, sustainability, and economic development.

As hubs of knowledge, innovation, and entrepreneurship, bioclusters play a central role in shaping the future of the life sciences industry.

With continued investment, policy support, and strategic alignment, bioclusters can lead the way in advancing cutting-edge research and technology, contributing to national prosperity and strengthening the global competitiveness of the life sciences sector.

 

Βιοσυστοιχίες, οι οποίες είναι εξειδικευμένα συμπλέγματα που επικεντρώνονται στις βιοεπιστήμες, τη βιοτεχνολογία, τη φαρμακευτική βιομηχανία και σχετικές βιομηχανίες, αναγνωρίζονται ολοένα και περισσότερο ως καθοριστικοί παράγοντες καινοτομίας και οικονομικής ανάπτυξης. Αυτά τα συμπλέγματα είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση μερικών από τις πιο πιεστικές προκλήσεις της κοινωνίας, από την υγειονομική περίθαλψη μέχρι τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος. Ωστόσο, καθώς το παγκόσμιο τοπίο εξελίσσεται και η ζήτηση για καινοτομία επιταχύνεται, είναι κρίσιμο να επανεξετάσουμε τις πολιτικές των συστημάτων συμπλεγμάτων τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι βιοσυστοιχίες θα μπορούν να συνεισφέρουν πιο αποτελεσματικά στα οικοσυστήματα καινοτομίας.

Τα συμπλέγματα προσφέρουν πολλές πλεονεκτήματα, όπως η ανταλλαγή γνώσης, η βέλτιστη εφαρμογή πρακτικών, η δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για Έρευνα και Ανάπτυξη, η βελτίωση της επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας, η κοινή χρήση εγκαταστάσεων, υποδομών, υπηρεσιών και άλλων πόρων, η δημιουργία νέων εταιρειών, κυρίως μέσω spin-offs κ.ά. Ο πιο επιτυχημένος συμπλέγματος στην Ελλάδα είναι ο συμπλέγματος Corallia. Ενώ στην αρχή συμμετείχαν μόνο 15 εταιρείες – ελληνικές και ξένες – που εξειδικεύονταν στις υψηλές τεχνολογίες, ο συμπλέγματος τώρα περιλαμβάνει 70 εταιρείες, παράλληλα με τη συνεργασία 35 ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων. Μετά από δύο χρόνια λειτουργίας, ο κύκλος εργασιών έχει αυξηθεί κατά 59,56%, οι εξαγωγές κατά 109,67%, η απασχόληση κατά 92,63% και ο αριθμός των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας κατά 137,55%.

Η διάλεξή μου εξετάζει εάν χρειάζεται να αλλάξουν οι πολιτικές των συστημάτων συμπλεγμάτων, με ιδιαίτερη έμφαση στις βιοσυστοιχίες, και τις ενέργειες που πρέπει να αναλάβουν οι βιοσυστοιχίες για να υποστηρίξουν καλύτερα την εθνική και περιφερειακή πολιτική.

Χρειάζεται να αλλάξουν οι Πολιτικές Συμπλεγμάτων σε Ευρωπαϊκό και Εθνικό Επίπεδο για τις Βιοσυστοιχίες;

Οι βιοσυστοιχίες λειτουργούν σε ένα δυναμικό και σύνθετο περιβάλλον, το οποίο απαιτεί συνεχή προσαρμογή των πολιτικών συμπλεγμάτων. Ως πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής για την Έρευνα και την Τεχνολογία της Ελληνικής Βουλής, έχω έρθει σε επαφή με πολλούς ανθρώπους από τον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας και έχω ακούσει τα προβλήματα, τις ανησυχίες και τις προτάσεις τους. Η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή για την Έρευνα και την Τεχνολογία είναι διακομματική και στοχεύει στην ενημέρωση των μελών της για τις εξελίξεις στον τομέα, τόσο σε τεχνικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Στην Επιτροπή καλούνται να μιλήσουν σημαντικοί εκπρόσωποι του ελληνικού οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας.

Σας ενημερώνω ότι στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι η έρευνα προχωρά καλά, η καινοτομία υστερεί. Για αυτόν τον λόγο, η καινοτομία χρειάζεται ώθηση. Είναι απαραίτητο να ενοποιηθεί σταδιακά το οικοσύστημα και να μειωθεί η γραφειοκρατία, ακόμη και η ηλεκτρονική γραφειοκρατία, στα ευρωπαϊκά προγράμματα. Η ανάγκη για αλλαγή τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο είναι ιδιαίτερα επιτακτική, όταν ληφθούν υπόψη οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες που αντιμετωπίζουν οι τομείς της βιοτεχνολογίας και των βιοεπιστημών. Οι βιοσυστοιχίες συχνά βασίζονται στη διασυνοριακή συνεργασία για να παραμείνουν ανταγωνιστικές και να ενισχύσουν την καινοτομία. Οι ευρωπαϊκές πολιτικές θα πρέπει να παρέχουν μηχανισμούς που ενισχύουν τη διασυνοριακή συνεργασία και χρηματοδότηση, επιτρέποντας στις βιοσυστοιχίες να αξιοποιούν τις διαφορετικές γνώσεις σε διάφορες χώρες. Για παράδειγμα, το Horizon Europe, το οποίο χρηματοδοτεί διακρατικά έργα Έρευνας και Ανάπτυξης, θα μπορούσε να βελτιωθεί ώστε να διευκολύνει την ανταλλαγή γνώσης και πόρων μεταξύ βιοσυστοιχιών σε διαφορετικές χώρες.

Η διασταύρωση της ακαδημαϊκής έρευνας, της βιομηχανικής εφαρμογής και της κυβερνητικής ρύθμισης είναι στην καρδιά της καινοτομίας των βιοσυστοιχιών. Οι πολιτικές των βιοσυστοιχιών πρέπει να εξελιχθούν για να ενισχύσουν την καλύτερη ένταξη αυτών των τομέων. Σε πολλές περιοχές, υπάρχουν ακόμα εμπόδια που περιορίζουν τη μεταφορά γνώσης μεταξύ ερευνητικών ιδρυμάτων, βιοτεχνολογικών εταιρειών και ρυθμιστικών αρχών. Οι πολιτικές θα πρέπει να απλοποιήσουν αυτές τις συνδέσεις, προωθώντας ένα πιο ολοκληρωμένο οικοσύστημα καινοτομίας που υποστηρίζει όχι μόνο την ακαδημαϊκή έρευνα, αλλά και τη μετάφραση αυτής της έρευνας σε εμπορεύσιμες λύσεις. Οι εθνικές πολιτικές πρέπει να ενθαρρύνουν τη συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων, ιδιωτικών εταιρειών και κυβερνήσεων για να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον στο οποίο οι βιοσυστοιχίες να ανθίζουν.

Ποιες Ενέργειες Πρέπει να Αναλάβουν οι Βιοσυστοιχίες για να Υποστηρίξουν Καλύτερα την Εθνική και Περιφερειακή Πολιτική;

Οι βιοσυστοιχίες έχουν έναν κρίσιμο ρόλο στο σχηματισμό του εθνικού και περιφερειακού τοπίου καινοτομίας. Οι βιοσυστοιχίες μπορούν να συνεισφέρουν στη δημιουργία ενός οικοσυστήματος που είναι καλύτερα εξοπλισμένο να αντιμετωπίσει προκλήσεις και να αξιοποιήσει ευκαιρίες στον τομέα της βιοτεχνολογίας.

Ενίσχυση της Συνεργασίας με Πολιτικούς Φορείς: Οι βιοσυστοιχίες πρέπει να αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο στη συνεργασία με τους πολιτικούς φορείς για να εξασφαλίσουν ότι οι ανάγκες τους εκπροσωπούνται επαρκώς στις συζητήσεις για πολιτικές. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη δημιουργία συμβουλευτικών επιτροπών ή φορέων όπου οι εκπρόσωποι των συμπλεγμάτων μπορούν να παρέχουν ανατροφοδότηση για προτάσεις πολιτικής.

Διευκόλυνση Ανάπτυξης Ταλέντων και Κατάρτισης: Ένα από τα κύρια προβλήματα στον τομέα της βιοτεχνολογίας είναι η ανάγκη για εξειδικευμένο προσωπικό. Οι βιοσυστοιχίες πρέπει να αναλάβουν ενεργό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτού του χάσματος δεξιοτήτων αναπτύσσοντας προγράμματα ταλέντων, πρακτική άσκηση και πρωτοβουλίες κατάρτισης. Συνεργαζόμενες με πανεπιστήμια και επαγγελματικές σχολές, οι βιοσυστοιχίες μπορούν να διασφαλίσουν ότι η επόμενη γενιά ερευνητών, τεχνικών και επιχειρηματιών είναι καλά προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει τις απαιτήσεις της συνεχώς εξελισσόμενης βιοτεχνολογικής βιομηχανίας. Ένα καλά εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό είναι απαραίτητο για την επιτυχία των βιοσυστοιχιών.

Προώθηση της Βιωσιμότητας και των Πράσινων Βιοτεχνολογιών: Καθώς η βιωσιμότητα γίνεται κεντρικό θέμα στην παγκόσμια καινοτομία, οι βιοσυστοιχίες πρέπει να αναλάβουν δράση για την προώθηση των πράσινων βιοτεχνολογιών. Αυτό περιλαμβάνει την υποστήριξη καινοτομιών που μειώνουν τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο, όπως οι βιο-βασισμένες μέθοδοι παραγωγής και λύσεις βιώσιμης γεωργίας. Οι βιοσυστοιχίες μπορούν να προωθήσουν πολιτικές που ενθαρρύνουν τις πράσινες καινοτομίες, ευθυγραμμίζοντας τις δραστηριότητές τους με τους στόχους βιωσιμότητας της ΕΕ, όπως η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.

Για τις βιοσυστοιχίες να προσθέσουν περισσότερη αξία στα οικοσυστήματα καινοτομίας σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, οι πολιτικές των συστημάτων συμπλεγμάτων πρέπει να εξελιχθούν για να αντιμετωπίσουν τις αναδυόμενες προκλήσεις και ευκαιρίες. Με την απλοποίηση των ρυθμιστικών πλαισίων, την προώθηση των δημόσιων-ιδιωτικών συνεργασιών, την ενίσχυση της ανταλλαγής γνώσεων και την υποστήριξη της υιοθέτησης ψηφιακών τεχνολογιών, οι πολιτικές των συστημάτων συμπλεγμάτων μπορούν να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον στο οποίο οι βιοσυστοιχίες θα ευδοκιμήσουν.

Οι βιοσυστοιχίες αντιπροσωπεύουν ένα ανεκτίμητο περιουσιακό στοιχείο για την πρόοδο του τομέα των βιοεπιστημών, δημιουργώντας ένα δυναμικό περιβάλλον για καινοτομία, έρευνα και εμπορευματοποίηση. Επιτρέπουν την ευθυγράμμιση των εθνικών και περιφερειακών στρατηγικών μέσω της ενίσχυσης της συνεργασίας, της ενσωμάτωσης της τεχνολογίας και της αντιμετώπισης κοινωνικών αναγκών, όπως η βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης, η βιωσιμότητα και η οικονομική ανάπτυξη. Ως κέντρα γνώσης, καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, οι βιοσυστοιχίες παίζουν έναν κεντρικό ρόλο στο σχηματισμό του μέλλοντος της βιομηχανίας των βιοεπιστημών. Με συνεχείς επενδύσεις, υποστήριξη πολιτικής και στρατηγική ευθυγράμμιση, οι βιοσυστοιχίες μπορούν να ηγηθούν στην προώθηση της καινοτόμου έρευνας και τεχνολογίας, συμβάλλοντας στην εθνική ευημερία και ενισχύοντας τη διεθνή ανταγωνιστικότητα του τομέα των βιοεπιστημών.