Όταν συζητάμε για το νέο ΕΣΠΑ της περιόδου 2021-27 χρήσιμο είναι να ανατρέξουμε από πού ξεκινήσαμε ως κράτος και πού βρισκόμαστε σήμερα.

Από τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα (ΜΟΠ) των πρώτων Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων στήριξης, αλλά και μεταρρυθμίσεων της Ελληνικής Οικονομίας φτάσαμε σήμερα να είμαστε σε θέση να εντάξουμε το ΕΣΠΑ σε έναν ευρύτερο σχεδιασμό.

Τι περιλαμβάνει ο σχεδιασμός αυτός;

Συγκεκριμένους τομείς, που συνδυάζονται με το Ταμείο Ανάκαμψης, το πρόγραμμα Βιομηχανία 2.0, τον Αναπτυξιακό Νόμο και το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης.

Τέτοιοι, μεταξύ άλλων τομείς, είναι η πράσινη μετάβαση εξαιρετικά επίκαιρη σήμερα, η εξωστρέφεια και η καινοτομία επιχειρήσεων, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, οι αστικές αναπλάσεις και ορισμένα μεγάλα έργα υποδομής.

Από την αδιαφάνεια στη διοχέτευση των πόρων φτάσαμε σε ένα σύστημα ελεγχόμενο από θεσμούς, ως ένα βαθμό ανεξαρτήτους ,από κυβερνητικές επιρροές.

Όποιος από εμάς έχει ασκήσει σχετική εξουσία γνωρίζει πολύ καλά ότι η ανεξαρτησία των διαχειριστικών αρχών είναι κατοχυρωμένη σε σημείο μάλιστα ορισμένες φορές να αποτελεί τροχοπέδη στη γρήγορη απορρόφηση των πόρων. Αλλά τίποτα δεν μπορεί να είναι τέλειο.

Από την πολιτική επιρροή διάφορων πολιτικών και αυτοδιοικητικών παραγόντων, οι οποίοι ανάλογα με το βαθμό επιρροής κατάφερναν να εντάξουν στο ΕΣΠΑ έργα βιτρίνας, περάσαμε σε έναν πολύ καλύτερο σχεδιασμό.

Παραδείγματος χάριν, η απαίτηση για ένταξη των οδικών αξόνων στα προγράμματα, μόνο αν ήταν μέρος των διευρωπαϊκών δικτύων, «έλυσε» τα χέρια της κάθε κυβέρνησης απέναντι σε απαιτήσεις ψηφοφόρων, τοπικής αυτοδιοίκησης και βουλευτών.

Η απαίτηση για ώριμες μελέτες και φυσικά η εξασφαλισμένη χρηματοδότηση αποτέλεσε άλλη μία τομή σε μια χώρα που σχεδίαζε επί χάρτου και με βασική επιδίωξη την πρόσκτηση εκλογικού οφέλους.

Προχωρήσαμε λοιπόν πολύ.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι

Έχουμε ένα πλαίσιο λειτουργικό με πολλά περιθώρια να βελτιωθεί ακόμη περισσότερο, σύμφωνα με την συλλογική κυβερνητική εμπειρία μας.

Υπάρχουν ζητήματα; Ναι. Ποια είναι αυτά;

Πρώτο και κύριο, η μη ενιαία προσέγγιση για τα 10 διαρθρωτικά ταμεία που οδηγούσε σε έκδοση ξεχωριστών νόμων. Την αντιμετωπίζουμε με τον σημερινό νόμο, που είναι ενιαίος.

Δεύτερο τοποθετώ την χαμηλή διοικητική και διαχειριστική επάρκεια ορισμένων αδύναμων δικαιούχων, που εν μέρει θα επιλυθεί μέσα από το λεγόμενο «capability building» του προγράμματος Τεχνική Βοήθεια και Υποστήριξη Δικαιούχων. Ταυτόχρονα η διοικητική αρχή πρέπει, κάτι που γίνεται, κατά την επιλογή των πράξεων να ελέγχει τη χρηματοδότηση και τους μηχανισμούς λειτουργίας και συντήρησης των έργων ή των παραγωγικών επενδύσεων.

Η εποχή με τα δεκάδες κτίρια-κουφάρια ή εγκαταλελειμμένα έργα έχει παρέλθει οριστικά.

Απευθυνόμενος τώρα προς τον υπουργό θα ήθελα να σημειώσω ότι πρέπει να δώσουμε μεγάλη βάρος στη προσπάθεια να μειωθεί σε αναγκαία επίπεδα η συμμετοχή στο τελικό κόστος όσων δραστηριοποιούνται, νόμιμα βέβαια ,γύρω από τους επενδυτές για συμβουλές και προώθηση φακέλων.

Συνεχίζοντας την αναφορά στα θετικά του νομοσχεδίου σημειώνω ως σημαντική τη θεσμοθέτηση με το παρόν νομοσχέδιο της δυνατότητας αφενός η επιχορήγηση ή καλύτερα το ποσό που καταβάλλεται να μην υπόκειται σε παρακρατήσεις για υποχρεώσεις στο δημόσιο και αφετέρου του ΦΠΑ να είναι επιλέξιμος για πράξεις συνολικού κόστους μικρότερου των 5 εκατομμυρίων ευρώ.

Τέλος, εξαιρετικής σημασίας θεωρώ την αναβάθμιση του Elevate Greece από πλατφόρμα σε εταιρεία όπως και τη συμμετοχή στη διαδικασία ,ως ενδιάμεσου φορέα, και της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας που πέτυχε κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης να στηρίξει πολλές επιχειρήσεις.

Όσον αφορά στην αντιπολίτευση μένω στη συνεχή εμμονή στη στασιμότητα είτε αφορά στο προσωπικό είτε στις δομές.

Ναι οι δομές πρέπει να βελτιωθούν και όπου τα πρόσωπα δεν ανταποκρίθηκαν στις ανάγκες πρέπει να αλλάξουν.